Bar en boos

 

Tegen het einde van de herfst van 1962 was het weer zover. Moeder sprak over steken in het hoofd. We konden er op wachten, de winter was in aantocht. Maar in deze winter van 1962–1963 spanden ook haar dooie vingers echt de kroon. Daar hielpen geen stuurmoffen aan. Het bleek de koudste winter te worden sinds 1789. Van 22 december tot en met 3 maart lag de temperatuur tussen de -10 en -20 graden. De Waddeneilanden waren niet meer bereikbaar althans niet per boot, wel te voet. Ook het IJsselmeer lag dicht en er lag zelfs een laag ijs op de Noordzee.

Maas en Waal zuchtte onder Koning Winter. Het gemeentelijk apparaat in Maasbommel  strooide tijdens de vorstperiode ruimhartig met zand. De burgervader van Dreumel bleek wat zuiniger. Aan de rand van Dreumel plaatste iemand een bord met de richtinggevende tekst ‘hier begint Siberië.’ Door de extreme weersomstandigheden lag het openbare leven stil. Zowel de Maas als de Waal vroren dicht, dat isoleerde de dorpen behoorlijk.

Martien de Vree, vader van schoonzus Nikki, op de bevroren Waal

Door de sneeuwstormen werden doorgaande wegen geblokkeerd. De vader van mijn schoonzusje Marietje kwam met de auto vast te zitten. Ook haar schoonvader was erbij. Bij het wegruimen van de sneeuw werd hij bevangen door de kou. Zijn oren en handen waren diep bevroren. Het vergde veel om de schoonvader weer bij de tijd te krijgen. De kleine middenstand teerde in op de voorraad. Maar onze lokale DHL bleef overeind. Ditje Lagarde trok met paard en wagen de dichtgevroren Waal over om in Tiel een transport te regelen.

Bikken

Bij ons thuis lag de sneeuw tot aan het venster van het keukenraam. Het water werd afgetapt zodat het niet in de leidingen kon bevriezen. Het potkacheltje werd het meest centrale punt in huis. De kersverse sneeuw op de wollen Aa-Be deken verraste mijn broer Toon toen hij na een sneeuwnacht wakker werd. Ik hield me warm met een steen. Die lag al vroeg op de avond op het snorrende kacheltje. Ruim voor ik naar bed ging werd de steen in een krant ingepakt en afgedekt met een oude sok van mijn vader. De slee werd uit de schuur gehaald. Onder toezicht van buurvrouw Zus gleden we van de dijk af.

Van links naar rechts: Buurvrouw Zus, broer Ab, buurmeisje Gerrie, buurjongens Hennie en Simon, mijn broertje Bennie en ik.

De schaatsen werden uit het vet gehaald. Ik besloot een overstap te wagen op de dichtgevroren Oude Maasarm. Over de borstrok droeg ik een papieren krant. Daarover een dikke trui en jas. Het papier ritselde maar isoleerde goed.
Rondom de buitenmuren van het huis vormde zich een ijswal. Mijn vader had het gehad met de vorst, hij besloot met hulp van de oudste jongens het ijs met de hakbijl aan te pakken. Samen bikten ze twee dagen gestaag door. Toen was het klaar. Dat vond Koning Winter ook, de volgende ochtend zette de dooi in.

De winter kende niet alleen kommer en kwel, maar ook een hoogtepunt. Met rode koontjes en opgewarmd door chocolademelk zagen we Reinier Paping de Elfstedentocht winnen. Hij at die ochtend voor vertrek wat lichte kost en een bord Brinta.

Code oranje

Dat waren nog eens andere tijden!
We leven nu in de tijd van code oranje of nog erger rood. Er zijn nu talrijke momenten waarop het weer de dienst uitmaakt. Het lijkt alsof die codes wel erg snel afgeroepen worden. Maar dat kan mijn tijdsbeleving zijn!!

3 antwoorden op “Bar en boos”

  1. Mooi geschreven Koosje!
    Dat was nog eens een winter.
    Het zou de laatste keer worden dat de waal dicht vroor!
    Ja nu al bij 1 cm sneeuw volledige paniek!!

  2. Leuk verhaal. Ik weet niet zo heel veel meer van die winter, want ik was net 4, maar de bloemen op de ruiten van het slaapkamerraam, dat blijft een mooie herinnering. In die tijd woonden de meeste mensen wel dichter bij hun werk en er reden nog niet veel auto’s. De kolenvoorraad werd al voor de winter goed op pijl gebracht en ik herinner me dat mijn ouders altijd voor de hele winter aardappels in de kelder hadden en gewekte groente en fruit. De bakker, melkboer en groenteboer kwamen langs met paard en wagen ook door de sneeuw.

    1. Hallo Carla, de bloemen op de ruiten, ja ook dat. Mooie kunstige creaties van koning winter. Het weer hoorde bij het leven. Zo ook de borstrok en de lange broek met de rok eroverheen. In de winter neemt de natuur rust, zo ook de dierenwereld. Rust, dat zou de mens van nu ook meer moeten nemen. Code geel voor je eigen lijf 🙂

Reacties zijn gesloten.